Obowiązkową przynależność do ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego reguluje Kodeks socjalny (Sozialgesetzbuch). Zgodnie z nim następujące grupy osób podlegają obowiązkoemu ubezpieczeniu zdrowotnemu:
- pracownicy, których miesięczny dochód przekracza 400 euro lecz nie przekracza rocznej granicy ubezpieczeniowej (Jahresarbeitsentgeltgrenze),
- uczący się zawodu (Auszubildende), studenci i praktykanci, którzy wykonują nieodpłatnie praktyczne czynności zawodowe zgodnie z wymagianiami dot. dopuszczenia do egzaminów lub studiów,
- emeryci, jeśli podlegali wcześniej temu ubezpieczeniu przez określony czas,
- pobierający zasiłek dla bezrobotnych (Arbeitslosengeld), zasiłek socjalny (Arbeitslosengeld II),
- przedsiębiorcy działający w rolnictwie oraz ich wspążpracujący członkowie rodziny,
- artyści i dziennikarze,
- osoby bez prawa do innego ubezpieczenia w przypadku choroby, którzy ostatnio należeli do ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego i są takiemu przyporządkowani.
Nie podlegają temu ustawowemu ubezpieczeniu osoby prowadzące działalność gospodarczą, członkowie wolnych zawodów, urzędnicy, sędziowie i zawodowi żołnierze. Poza tym ubezpieczenio to nie obejmuje automatycznie pracowników, których dochód przekroczył roczną granicę ubezpieczeniową. W przypadku osób prowadzących działaność gospodarczą nie podlegają ustawowoemu ubezpieczeniu te osoby, które wykonują tę działaność jako swoją główną i przeważającą działalność zawodową. Kto prowadzi działalność w niepełnym wymiarze i równocześnie zatrundniony jest na umowę o pracę, ten podlega ubezpieczeniu z racji pracy zarobkowej na umowę o pracę.
Wszystkie te osoby nie podlegające obowiązkowi ubezpieczenia chorobowego w ustawowej kasie chorych muszą się ubezpieczyć dobrowolnie w ustawowej kasie chorych lub zawrzeć prywatną umowę ubezpieczenia zdrowotnego.